Oblicza cyfryzacji

Większość dyskusji na temat cyfryzacji przemysłu koncentruje się na technologii i wyposażeniu. Czy mówi się o pojazdach zautomatyzowanych, inteligentnych urządzeniach wiertniczych, bądź o odczytywaniu danych biometrycznych, to rozmowy zwykle dotyczą możliwości, jakie otwierają nowe technologie.

Jednak znaczenie cyfryzacji sięga znacznie głębiej. Wiele czynności można co prawda usprawnić, stosując rozwiązania cyfrowe, jednak równie ważni są ludzie biorący udział w tej transformacji.

Decydenci z tak odległych krajów jak Australia czy Chiny przyjechali do Tampere w Finlandii na spotkanie Sandvik Global Mining Summit. Głównym tematem była cyfryzacja, zarówno jej stan obecny, jak i perspektywy na przyszłość.

Trzech klientów firmy Sandvik mówiło o swoim podejściu do cyfryzacji. Jednak nie skupiali sie zbytnio na technologii, lecz mówili o tym, jak rozwiązania cyfrowe mogą ulepszyć codzienne czynności oraz o znaczeniu ludzi zaangażowanych w cyfryzację służącą sukcesowi firmy.

Jedną z wyraźnie zauważalnych zmian w cyfrowej rewolucji jest bardziej otwarte podejście do komunikacji.

Włączenie pracowników w cyfrową dyskusję to podstawowy warunek sukcesu, zwłaszcza że wiele osób traktuje nowe cyfrowe narzędzia nie tylko jako ułatwienie, lecz także jako zagrożenie. – Nie sądzę, że nastąpi większa redukcja miejsc pracy w krótkiej czy średniej perspektywie – mówi Neil Moloney, kierownik ds. zmian cyfryzacyjnych w firmie Goldcorp. Jednak zmiany nastąpią.

– Już teraz widzimy, jak zmienia się praca dyrektorów kopalni, w miarę jak zautomatyzowane systemy gromadzenia i analizy danych pozwalają im się skupiać na innych zadaniach – mówi Moloney. – Nadal niezbędni są operatorzy, ale ich zadania będą się zmieniać. Niektórzy górnicy nie mają nawet telefonu komórkowego, więc nagłe zapełnienie ich miejsca pracy automatyką może wzbudzać obawę. Aby to zadziałało, potrzebne jest odpowiednie podejście ze strony kierownictwa.

Jego cele to optymalizacja pracy w skomplikowanych dziedzinach, w których istotny jest czas. Chodzi tu na przykład o stany zagrożenia czy zarządzanie ruchem lotniczym i kolejowym za pomocą narzędzi nowej generacji wspierających podejmowanie decyzji.

– Te narzędzia umożliwiają lepszą współpracę człowiek-automat podczas podejmowania decyzji – mówi Amela Karahasanovic, starszy naukowiec uczestnicząca w projekcie.

– Narzędzie pomaga operatorowi w dyspozytorni kolejowej przekazywać systemowi informacje o tym, w jakim porządku ma ekspediować pociągi – metodą dotykową i/lub za pomocą rzeczywistości rozszerzonej – mówi Karahasanovic. – Narzędzie może wtedy, na żądanie, zaproponować lepszą sekwencję – użyje animacji 3D i poinformuje, jak to wpłynie na punktualność. Karahasanovic jest zdania, że w dłuższym okresie wiara pracowników w skuteczność nowych narzędzi zwiększy ich kompetencje i ulepszy jakość decyzji, które podejmują zarówno ze wsparciem, jak i bez niego.

Szybki rozwój Internetu Rzeczy sprawia, że Big Data jest – według firmy konsultingowej McKinsey – „następną granicą dla innowacji, konkurencji i produktywności. Ilość danych generowanych przez operacje górnicze nieustannie wzrasta, lecz dane te są bezwartościowe bez umiejętności ich analizy.

Alex Holder, kierownik techniczny w południowoafrykańskiej firmie Petra Diamonds, jest zafascynowany możliwościami, jakie wynikają z danych zgromadzonych przez pięć lat pracy firmy.

John Welborn, dyrektor wykonawczy australijskiej firmy Resolute Mining, jest zdania, że najważniejszym czynnikiem jest bezpieczeństwo pracowników, a automatyzacja może odegrać tu ważną rolę. – Prowadzimy operacje górnicze w odległych częściach Afryki i zawsze zwracaliśmy szczególną uwagę na kwestie bezpieczeństwa – mówi Welborn. – Automatyzacja pozwala operatorom znajdować się w bezpiecznej odległości od maszyny, i to nawet w innym kraju.

Istnieje co prawda powszechna zgoda co do tego, że bardziej zaawansowane technologie zwiększają bezpieczeństwo, lecz niektórzy nawołują do ostrożności. Wpływ cyfryzacji na zdrowie i bezpieczeństwo nie jest jeszcze do końca zbadany. CEEMET, europejska organizacja skupiająca 200 000
firm z branży metalowej, budowlanej i technologicznej, przeprowadziła takie badania.

Wynika z nich, że jeszcze niezbyt wiadomo, jaki wpływ na pracowników będą miały nowe technologie, takie jak na przykład zamontowane na głowie wyświetlacze.

Kolejny niezbadany jeszcze czynnik to różnica między tym, co ludzie robią w miejscu pracy, a tym, co robią w domu. Gdzie przebiega granica odpowiedzialności pracodawcy za zdrowie pracownika – na przykład gdy ktoś pracuje z domu?

Nowe technologie, takie jak śledzenie czy technologie biometryczne, to dla firm nie tylko fantastyczne możliwości, lecz być może także nie znane jeszcze problemy.

Ta sytuacja, że prawodawcy nie nadążają z regulacją ogromnej ilości danych, zgromadzonych przez wielkie światowe korporacje, powinna dać do myślenia także menedżerom przemysłu górniczego, uważa Manny Maloney, główny doradca w firmie Sandvik. Jego zdaniem wszystkie firmy górnicze powinny zwrócić baczną uwagę na Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych Unii Europejskiej, które wejdzie w życie w tym roku.

Jest ono szczególnie ważne dla firm, ktore śledzą położenie pracownika w kopalni. Zwiększa to wprawdzie jego bezpieczeństwo, lecz kilka związków zawodowych zakwestionowało tę technologię.

Każda firma znajdzie zapewne nieco inną odpowiedź na pytanie: Jak zachęcić pracowników do udziału w cyfrowej transformacji?