Wieża kościoła nie jest bynajmniej iluzją. Odkrywkowa kopalnia złota w liczącym 3700 mieszkańców Malartic, w Quebecu, w Kanadzie, została zbudowana w miejscu, gdzie jeszcze niedawno stały domy.
Tutejsze zasoby złota oceniane są na 10,7 milionów uncji, a ich eksploatacja potrwa co najmniej 16 lat. Do tej pory w tę leżącą o 500 kilometrów na północny zachód od Montrealu kopalnię zainwestowano już prawie 1,1 miliarda dolarów. – To jedna z największych kopalń złota na świecie – informuje François Vézina, kierownik kopalni Osisko Canadian Malartic. – Jej potencjał jest ogromny.

Wszystko byłoby jednak na nic bez zgody 700 mieszkańców osiedla na przeprowadzkę. Na szczęście prawie wszyscy taką zgodę wyrazili, tym bardziej, że kopalnia zaproponowała nowatorskie rozwiązanie – – przeniesienie domów na nowe miejsce.

– Wykupienie domów i ich rozbiórka byłoby prostym, szybkim i tanim rozwiązaniem – mówi Denis Cimon, dyrektor generalny Osisko Canadian Malartic. – Ale liczba mieszkańców Malartic już wcześniej się zmniejszała i wyjazd kolejnych kilkuset osób byłby dla miasteczka wyrokiem śmierci. Dlatego postanowiliśmy przenieść domy na nowej miejsce i przy okazji je wyremontować.

Nie wszystkie domy nadawały się do transportu, dlatego Osisko zbudowała 20 nowych. Z 205 domów przeniesiono w końcu 130. Rodziny otrzymały kompensację kosztów przeprowadzki. W najbardziej intensywnym okresie w roku 2007 przenoszono trzy domy dziennie, trzy razy w tygodniu. Można było wtedy obejrzeć dwukilometrową kolumnę pojazdów sunącą główną ulicą miasteczka.

Jak by tego było mało, kopalnia przeprowadziła także remont szkoły podstawowej, domu seniora, dziennego ośrodka opieki dla osób starszych i centrum kultury. Żadna z tych instytucji nie była przenoszona. W rezultacie Malartic chlubi się teraz najlepszą szkołą w całej prowincji. – jesteśmy z niej bardzo dumni – podkreśla Cimon. – Szkoła, zbudowana z drewna pozyskanego z okolicznych lasów, wyposażona jest w najnowszą technikę i laboratoria, a oświetlenie sterowane jest komputerowo. Dyrektor mówi, że po raz pierwszy w swoim życiu otrzymuje podania od nauczycieli, którzy chcą pracować w szkole w Malartic.

Kopalnia Osisko inwestuje teraz 150 000 dolarów w interaktywne panele w miejscowej szkole średniej, gdyż trafią do niej wkrótce uczniowie szkoły podstawowej przyzwyczajeni do najnowszej techniki.
Władze ostrzegały, że 20 procent mieszkańców domu seniora może umrzeć w wyniku przeprowadzki, gdyż byli bardzo przyzwyczajeni do swego otoczenia, ale nic takiego nie nastąpiło. – Poprosiliśmy rodziny
tych starszych osób o pomoc i w ten sposób bezboleśnie zaadoptowali się oni do nowego środowiska – informuje Cimon.

Po przeprowadzce mieszkańców Osisko mogło skupić się na budowie długiej na 1,5 kilometra kopalni odkrywkowej. Oficjalne otwarcie odbyło się w maju ubiegłego roku. Jednak fakt, że kopalnia jest położona w środku miasta stanowi niemałe wyzwanie dla firmy Osisko i jej dostawców. – Sąsiedztwo z miastem jest przyczyną wielu problemów technicznych – mówi Vézina.

Wzgląd na mieszkańców miasta trzeba brać na przykład przy pracach wybuchowych. W innych kopalniach odkrywkowych nie ma zwykle takich ograniczeń. Zamiast 12-calowych otworów strzałowych w kopalni Osisko stosuje się otwory 8,5-calowe, co ogranicza ilość stosowanych środków wybuchowych. Detonacje mogą być wykonywane jedynie dwa razy dziennie – między godziną 11 a 11.30 i między 15 a 15.30, kiedy mieszkańcy miasta są w szkołach i miejscach pracy. Prace wybuchowe wymagają też ściśle określonego kierunku wiatru.

Wiercenie wykonywane jest za pomocą urządzeń wiertniczych QXR920 Cubex wyposażonych w narzędzia firmy Sandvik. Dzięki nowej umowie między firmami Sandvik i Cubex kopalnia może kupować od firmy Sandvik zarówno urządzenia wiertnicze, jak i narzędzia. Wiercenie otworów strzałowych w skalnym podłożu odbywa się w pierwszej fazie pracy, w celu dotarcia do pokładów złota. Oprócz dostarczania narzędzi wierteł, młotów i żerdzi – Sandvik jest teraz także dystrybutorem urządzeń wiertniczych Cubex, dzięki niedawno podpisanej umowie z tą firmą.

– Wiercenia mniejszych otworów strzałowych, z powodu bliskości miasteczka, powoduje konieczność wykonania większej ich liczby, tak aby zachować produktywność na wysokim poziomie – wyjaśnia Vézina.
Na szczęście, stwierdza Vézina, Sandvik testował ostatnio nowe wiertła węglikowe, które mają niespotykane dotychczas osiągi i „prawdopodobnie zrewolucjonizują wiercenie otworów”.Jeden z pracowników kopalni wywiercił ostatnio w czasie 12-godzinnej zmiany za pomocą jednego wiertła 31 otworów o łącznej długości 350 metrów. – Nigdy nie marzyliśmy o takiej wydajności! – mówi Vézina.

Osiągnięcie to znacznie przekroczyło normę w Osisko wynoszącą 225 do 250 otworów wywierconych w ciągu jednego dnia.
– Wywiercenie takiej liczby otworów, bez wymiany wiertła, pozwala nam na zaoszczędzenie czasu, który zajęłaby jego wymiana – dodaje Vézina. – A jest bardzo istotne, jeśli chodzi o koszty.
W obliczu rosnącego zapotrzebowania na narzędzia i na obsługę na miejscu Sandvik otwiera w kopalni warsztat serwisowy w kontenerze w celu regeneracji i naprawy młotów i wierteł. – Przy tak dużym kontrakcie jest to konieczność – podkreśla Dany Gaudreault z Sandvik, odpowiedzialny za kontakty z klientami, operujący z Val d’Or, w Quebecu. Po osiągnięciu pełnego tempa produkcji w zakładzie będzie 12 specjalistów pracujących przez 24 godziny na dobę.

Oprócz dostarczania końcówek roboczych do wierteł, będą oni prowadzić szkolenia dla operatorów i mechaników firmy Osisko oraz wykonywać serwis zapobiegawczy. Sandvik chce, aby jak największa liczba z tej dwunastki pochodziła z Malartic, co idzie w parze z dążeniem Osisko do zatrudniania osób mieszkających w okolicy.

Vézina uważa, że umowa z firmą Sandvik jest wynikiem lekcji, jaką otrzymała firma: wyposażenie górnicze jest jedynie tak dobre, jak poświęcany mu serwis. – Można mieć najlepszy samochód na świecie, ale jeżeli nie ma do niego części i mechanika, który by go naprawił, w końcu zepsuje się na dobre. Po prostu chcieliśmy mieć serwis na najwyższym poziomie.

Sandvik pomógł również firmie Osisko chronić mieszkańców miasteczka przed nadmiernym hałasem z kopalni. W celu wyciszenia pracy urządzeń wiertniczych inżynierowie zastosowali tłumiki na silnikach i w innych hałaśliwych miejscach. – Cubex generuje podczas pracy 121 decybeli, a my chcielibyśmy obniżyć ten poziom do 115 decybeli – opowiada Vézina. – Może to nie brzmi zbyt dużo, ale wierzcie mi, różnica jest ogromna.

Osisko poprosił Sandvik także o znalezienie sposobu na zmniejszenie hałasu powodowanego załadunkiem kamieni na 240-tonowe wywrotki Caterpillar. – Powiedziałem Danny’emu, że coś z tym szybko trzeba zrobić – mówi Vézina. Sandvik zaproponował gumowe płyty trudnościeralne tłumiące drgania drgań w czasie załadunku i dostarczył urządzenie w rekordowo szybkim czasie! (Więcej na ten temat w ramce obok).
– Nasi dostawcy wiedzą, że musimy być bardziej ekologiczni, obniżać zużycie paliwa i generować mniej hałasu – zapewnia Vézina.

Osisko ma na tapecie szereg innych metod redukcji hałasu. Przykładowo, gwiżdżący sygnał towarzyszący cofającej się ciężarówce został zastąpiony dźwiękiem o niższej częstotliwości skierowanym do tyłu. Osoba stojąca obok ciężarówki w ogóle go nie słyszy. W nocy dźwięk ten został całkowicie wyeliminowany i zastąpiony niebieskimi światłami. Aby obniżyć poziom pyłu w mieście, stosuje się armatki wodne, mgłowe,
a nawet śnieżne.

– Przemysł górniczy jest dość konserwatywny, my jednak zawsze chcemy mieć najnowsze technologie – mówi Vézina. – To całkiem nowa kopalnia i powinna być ona maksymalnie wydajna. Jest to naszym celem, dla którego nie ma alternatywy.

 Danny Kucharsky