Droga jest ważniejsza niż cel, mówi znane przysłowie. Nie sprawdza się ono jednak w górnictwie. Drążenie chodnika w kopalni powinno odbywać się jak najszybciej, gdyż oznacza ono wysokie koszty na długo przed rozpoczęciem eksploatacji węgla. Z drugiej jednak strony chodnik musi być w pełni bezpieczny poprzez kotwienie stropu, a czasem także ociosów. Kiedyś wymagało to specjalnego urządzenia wiertniczego, które wykonywało kotwienie po przejściu kombajnu górniczego.

– Wszystko to zajmowało czas. Dlatego w branży górniczej poszukiwano metody wykonywania obu czynności równocześnie – mówi Hanno Bertignoll, kierownik ds. marketingu
i komunikacji w Sandvik Mining.

Odpowiedzią na to zapotrzebowanie stała się seria kombajnów typu Bolter Miner Sandvik MB600, która zrewolucjonizowała drążenie chodników. Kombajny te wykonują kotwienie stropu i równocześnie urabiają oraz ładują i transportują urobek.

– Największym wyzwaniem było połączenie dwóch osobnych maszyn i funkcji w jedną, zachowując pierwotną wielkość kombajnu – mówi Bertignoll.
– Musieliśmy znaleźć miejsce dla organu urabiającego, a równocześnie zapewnić operatorowi bezpieczne i ergonomiczne miejsce pracy.

Kombajny Sandvik MB600 poruszają się na gąsienicach i posiadają hydrauliczną wysuwną ramę konstrukcji organu urabiającego pozwalającą na ruch wrębników do przodu podczas urabiania. Na ramie jest zamontowanych sześć zintegrowanych wiertarek – cztery do stropu i dwie do ociosów. Cykl operacji zaczyna się od ustawienia kombajnu w pozycji roboczej. Stabilizacja maszyny między stropem a spągiem realizowana jest za pomocą dwóch podpór stabilizujących z tyłu i osłon stropowych z przodu.

Kombajny z serii MB600 radzą sobie z łatwością z piaskowcem i innymi twardymi materiałami, a także w sytuacjach, gdy spąg chodnika jest miękki i narażony na zniszczenie przez maszyny górniczych na gąsienicach. MB600 nie stanowią takiego zagrożenia, gdyż są one umocowane w pozycji roboczej za pomocą podpór stabilizujących i podpór stropu, podczas gdy wysięgnik hydrauliczny pcha do przodu bęben głowicy urabiającej. Gąsienice nie są wtedy zagrożeniem dla podłoża.

Dodatkową korzyścią jest to, że kombajny z serii MB600 są czasem stosowane do urabiania węgla w chodnikach z miękkim spągiem. Wtedy wystarczy zwykłe stabilizacja maszyny, bez wiercenia otworów i kotwienia.
Cykl operacyjny jest kontynuowany przy zastosowaniu modułu kotwieniowego – głowica urabiająca jest podnoszona w celu wykonania otworów pod kotwienie. Po rozpoczęciu wiercenia i kotwienia, wirująca głowica urabiająca jest przesuwana do przodu przez ramę wysuwną. Do przodu są przesuwane także kurtyna ochronna ze stołem załadowczym i przenośnikiem taśmowym. Głowica urabiająca urabia przodek powtarzalnym ruchem pionowym od stropu do spągu do momenty osiągnięcia postępu jednego metra. Gdy urabianie calizny i kotwienie zostało wykonane, głowica urabiająca i podpora stropu są cofane. Potem podpory stabilizujące są podnoszone i kombajn przesuwa się do przodu, aby rozpocząć nowy cykl.

– Największą korzyścią z połączenia urabiania i kotwienia jest oszczędność czasu wynikająca z większej prędkości operacji, ale także większe bezpieczeństwo pracy operatorów – podkreśla Bertignoll. – Są oni chronieni przez osłonę stropową za głowicą urabiającą, dzięki czemu znacznie obniża się ryzyko wypadku.
Bazując na analizach statystyki wypadków w kopalniach i doświadczeniach operatorów, kombajny MB600 wyposażono w duże, ergonomiczne tablice sterujące. Mogą być one podnoszone i opuszczane hydraulicznie, co zapewnia operatorom łatwo dostęp podczas wykonywaniu wszystkich operacji.

Moduły wiertnicze są sterowane za pomocą przycisków, a operator widzi przez cały czas elektronicznie wyświetlane parametry wiercenia. Dobre oświetlenie tablicy znacznie redukuje ryzyko błędu. Zadbano także o względne wyciszenie hydraulicznego siłownika napędzającego kombajn. Inne czynniki poprawiające środowisko pracy to wysokociśnieniowy układ zraszania oraz wentylacja przodka usuwająca zapylenia i gazy. Mniejsze zapylenie uzyskiwane jest poprzez zmniejszenie prędkości obwodowej organów urabiających.

Ważne jest, aby wydrążony w ten sposób chodnik był wystarczająco duży dla przetransportowania wszystkich potrzebnych maszyn w rejon ściany wydobywczej. Seria MB600 oferuje trzy modele z różnymi wysokościami urabiania, w przedziale od 2,9 do 4,5 metra.

Åke R Malm