Zsamolotu kopalnia Sunrise Dam wygląda jak niewielka oaza na suchej równinie pokrytej wyschniętymi, opalizującymi słonymi jeziorami. Panujące tu warunki są wyzwaniem dla człowieka i maszyn. Kopalnia Sunrise Dam znajduje się 220 kilometrów na północny zachód od miasta Kalgoorlie w Zachodniej Australii. Nalezy ona do firmy AngloGold Ashanti Australia Ltd (AGAA), będącej własnością korporacji AngloGold Ashanti Ltd, trzeciej w gronie największych producentów złota na świecie.

W 1997 r. rozpoczęto tu wydobycie złota metodą odkrywkową, a w latach 2004-2014 wydobywano je zarówno w kopalni odkrywkowej, jak i podziemnej. W kopalni odkrywkowej zakończono eksploatację na początku 2014 r. na głębokości 490 metrów. Od tego czasu AGAA inwestuje wyłącznie w szybko rozwijającą się kopalnię podziemną – labirynt chodników o łącznej długości 12 kilometrów, sięgający głębokości 800 metrów. W takim właśnie środowisku pracuje firma Barminco, podwykonawca prowadzący prace pod ziemią w kopalni Sunrise Dam. Każdego dnia firma posługuje się flotą ładowarek i  wozów odstawczych, które pracują na dwie 12-godzinne zmiany.

Na pozór wydaje się, że wielkie wozy odstawcze Sandvik TH663 zajmują całą przestrzeń chodnika. W rzeczywistości po każdej stronie pojazdu jest metrowy odstęp, co i tak jest niełatwym wyzwaniem dla operatorów kierujących pojazdami o wadze 100 ton. Swoją pracę wykonują w całkowitej ciemności, rozświetlanej jedynie reflektorami pojazdów.

Wystarczą trzy ogromne łyżki ładowarki, aby wypełnić skrzynię wozu odstawczego. Następnie pojazd wyrusza na powierzchnię, a już minutę potem do ładowarki podjeżdża kolejny. Wozy odstawcze pojawiają się w na powierzchni w odstępach 5–10-minutowych i wyładowują urobek na zwał. Stamtąd wozy odstawcze pracujące na powierzchni zabierają go do zakładu kruszenia. Ze sproszkowanej rudy uzyskuje się złoto za pomocą ługowania i  wzbogacania grawitacyjnego.

Złoże złota w Sunrise Dam należy do większych na świecie. Większość tego kruszcu występuje w postaci bardzo rozdrobnionej i jedynie rzadko dostrzegalnej dla ludzkiego oka. Przeciętnie z jednej tony urobku uzyskuje się tu 3,5 grama złota. Ładunek jednego wozu odstawczego wyjeżdżającego z kopalni to średnio 55–57 ton. Taka masa urobku, po przeróbce, daje sześć uncji złota.

Intensywne wiercenia i analiza geologiczna umożliwiły wybranie najbardziej wydajnej metody wydobycia. Koszty większości operacji w kopalni są stałe, bardzo istotna jest więc ich efektywność.

planuje się wydobycie 220 000 ton rudy miesięcznie. Aby to osiągnąć, konieczne jest utrzymywanie stałej wysokiej produktywności – od wiercenia otworów strzałowych po załadunek i transport.

Dyrektor wykonawczy firmy Barminco, Victor Rajasooriar,  wyjaśnia, że zakup pięciu wozów odstawczych Sandvik TH663 wiąże się z planowanym zwiększeniem produkcji. – Sukces jest możliwy dzięki wyposażeniu, które zwiększa produktywność i bezpieczeństwo operacji – podkreśla  Rajasooriar. – Sandvik TH663 znakomicie wypełnia dziś swoje zadania i zakładamy, że będzie tak również w przyszłości .

Sandvik TH663 oferuje niebywałą niezawodność, największą ładowność wśród porównywalnych pojazdów w branży i niewielkie zużycie paliwa. Ten pojazd ważący wraz z ładunkiem ponad 100 ton ma także doskonałą manewrowalność i dużą prędkość jazdy. Jednak zdaniem Craiga Metzke, kierownika projektu z firmy Barminco, pracującego w kopalni Sunrise Dam, zapewne najważniejszą korzyścią z nowych wozów jest komfort i  bezpieczeństwo operatora.

– Zawieszenie przedniej osi jest tak zaprojektowane, żeby wyeliminować wstrząsy typowe dla podobnych pojazdów pracujących pod ziemią – mówi  Metzke.

– Pięć wozów odstawczych Sandvik TH663 przewozi dziś więcej urobku niż sześć wcześniej eksploatowanych pojazdów o podobnej ładowności.

Ponadto nowe pojazdy zużywają o 15 procent mniej paliwa niż poprzednie, emitując znacznie mniej spalin. Pozwala to im pracować czasem w warunkach nie do końca optymalnej wentylacji. Poprzednio używane pojazdy mogłyby spowodować w takiej sytuacji zagrożenie dla zdrowia.

Barry Martin, kierownik ds. załadunku i transportu w firmie Sandvik, pracuje obecnie razem z inżynierami z Barminco nad zainstalowaniem bezprzewodowego systemu, który umożliwi specjalistom z firm Barmnico i Sandvik dostęp do systemu komputerowego z każdego miejsca kopalni, a nawet z biur tych firm w Perth, stolicy Australii Zachodniej.

– System będzie przekazywał informacje, dzięki którym kierownictwo kopalni będzie porównywać zaplanowane i osiągnięte cele produkcyjne – mówi  Martin.  – Ale główna korzyść to przekazywanie danych dotyczących utrzymania ruchu. Umożliwi to ostrzeganie przed nadchodzącymi kłopotami, co pozwoli zająć się nimi na wczesnym etapie szybko i sprawnie. Będzie to oznaczać krótsze przestoje i niższe koszty napraw.

Unikatową cechą wozu odstawczego Sandvik TH663, która szczególnie przypadła do gustu pracującemu w kopalni Sunrise Dam zespołowi z firmy Barminco, jest wbudowany podnośnik.

– Pod ziemią jest bardzo ciasno, co ogranicza liczbę i wielkość sprzętu do napraw, jaki można tam dostarczyć. Zwykła wymiana koła może zająć pół zmiany – mówi Metzke. – Sandvik TH663 ma wbudowany hydrauliczny system podnośnikowy, który umożliwia podniesienie korpusu pojazdu dosłownie w dwie minuty, nawet gdy jest całkowicie załadowany, i to bez potrzeby dodatkowego wyposażenia. To wspaniała innowacja.

Nowe wozy odstawcze są w tej chwili w centrum uwagi. Metzke podkreśla jednak znaczenie urządzeń wiertniczych.

– Mamy w kopalni Sunrise Dam pięć wozów odstawczych, dwie wiertnice do robot przygotowawczych i trzy wiertnicze do prac wydobywczych firmy Sandvik. Wszystkie one sprawdzają się znakomicie – mówi Metze. –  W tym miesiącu dwa urządzenia wiertnicze ustanowiły nowy rekord, wykonując 448 metrów otworów. To duże osiągnięcie w tak trudnych warunkach.

Jeden ze specjalistów zajmujących się utrzymaniem ruchu ujął to tak:
– Jeśli koła zębate mogą pracować u nas, to mogą pracować wszędzie.

Oto zwięzła charakterystyka kopalni Sunrise Dam: twarde skały, ruda o średniej zawartości metalu, bardzo słone wody gruntowe, surowe warunki klimatyczne i duże oczekiwania dotyczące produkcji. Bliska współpraca z firmą Sandvik pomaga pracownikom firmy Barminco pokonywać te trudności.

Tekst: Jim Ward Zdjęcia: Alco Willem