Ukryta głębia

Wmieście Espoo – kilkanaście kilometrów od Helsinek, wśród lasów, można zobaczyć wielką podziemną budowę. Od dwóch lat firma Lemminkäinen Infra Oy, specjalizująca się w drążeniu tuneli, wykonuje tutaj roboty ziemne i strzałowe. Dziś, gdy projekt jest niemal na ukończeniu, pracownicy firmy mogą z dumą spoglądać na sieć korytarzy i tuneli. Drążenie tuneli jest częścią tego wielkiego projektu. W ciągu ostatnich 60 lat liczba ludności w tym regionie wzrosła dziesięciokrotnie. Za rozwojem miasta Espoo musiała nadążyć także infrastruktura. Dlatego podjęto decyzję o budowie oczyszczalni ścieków w podłożu skalnym Blominmäki w Espoo, będącą częścią działań na rzecz poprawy jakości środowiska. Po zakończeniu budowy w 2020 r. zakład będzie mógł oczyszczać ścieki pochodzące z ponad czterystutysięcznego miasta. Jest to więc projekt o wielkim znaczeniu i dla ludzi, i dla środowiska naturalnego. Nowa oczyszczalnia będzie znaczniej bardziej wydajna od starej. W Finlandii od dawna nie wolno wypuszczać nieoczyszczonych ścieków. Budowa podziemnej oczyszczalni oznacza drążenie wielu kilometrów tuneli. Wydawałoby się, że łatwiej można by wybudować taką oczyszczalnię na powierzchni ziemi. Wymagałoby to nieporównywalnie mniejszej ilości robót górniczych. Jednak w dłuższej perspektywie umieszczenie oczyszczalni pod ziemią jest opłacalne. Oszczędza się dzięki temu otaczający miasto krajobraz. Przestrzeń jest wykorzystana bardziej efektywnie, gdyż nie trzeba uwzględniać dróg i pozostałej struktury, a także na flory i fauny. Poza tym zakład oczyszczania nie będzie wystawiony na surowe warunki klimatyczne.

Planowanie podczas trwania projektu, jako istotna część kontraktu, miało wpływ na każdy etap prac przygotowawczych. Meriläinen tak opisuje unikatową metodę wykonywania odwiertów: – W niektórych wyrobiskach prace wykonywane są w dziewięciu osobnych sektorach, co jest możliwe dzięki korzystnej strukturze geologicznej. Zaczynamy w  końcu tunelu, potem przechodzimy do części środkowej, a na końcu zabieramy się do części bocznych. Firma Lemminkäinen stosuje oprogramowanie Sandvik iSURE zainstalowane w urządzeniach wiertniczych Sandvik DT1131, stosowanych do drążenia tuneli. Sandvik iSURE umożliwia precyzyjne planowanie robót wiertniczych i strzałowych, a po ich wykonaniu dokładną analizę zgromadzonych danych. Firmy Sandvik Mining and Rock Technology i Lemminkäinen wspólnie opracowały wersję oprogramowania Sandvik iSURE, aby najlepiej odpowiadało ono potrzebom wykonawcy.

Tommi Mannelin, inżynier odpowiedzialny za skomputeryzowane roboty wiertnicze i strzałowe (CDBM) w firmie Lemminkäinen, poświęca wiele czasu oprogramowaniu Sandvik iSURE. – Znam z praktyki ten system od siedmiu i pół roku. Niewątpliwie ułatwia on moją pracę – mówi Mannelin. – Oszczędza czas, a operator nie musi myśleć o wierceniu, gdyż odbywa się ono automatycznie, według planów. Wyzwaniem są sytuacje, gdy plany nie do końca odpowiadają rzeczywistym warunkom w miejscu pracy. Optymalne działanie systemu wymaga, by zintegrować go z procesami i sprzętem. Do tego kontraktu firma Lemminkäinen wybrała dwie w pełni zautomatyzowane wiertnice Sandvik DT1131i. Wcześniej używano ich w innym projekcie tej firmy – na budowie najdłuższego tunelu drogowego, Rantatunneli koło Tampere. Był to jednak nieco inny projekt, gdyż tunel drążono pod centrum miasta. Oznaczało to bardzo wąskie tolerancje i konieczny był precyzyjny monitoring  drgań.

W jednym tygodniu firma Lemminkäinen wydobywa 14 000–15 000 m2 skały. W rekordowym tygodniu było to 17 000 m2. Praca na taka skalę jest możliwa, tylko wtedy, gdy ma się wydajny i niezawodny sprzęt, a różni wykonawcy współpracują ze sobą harmonijnie. Partnerstwo firm Sandvik i Lemminkäinen trwa od wielu lat.

Firma Lemminkäinen wysoko ceni również system wymiany żerdzi wiertniczych, który umożliwia pracę bardzo blisko ścian tunelu. Żerdzie te dają znakomite rezultaty, jeśli chodzi o wydajność drążenia. Wkrótce prace górnicze zostaną zakończone i w podziemnych pomieszczeniach rozpocznie się budowa oczyszczalni ścieków, inwestycji ważnej dla mieszkańców Espoo.