Ekspert

Największy producent diamentów na świecie poinformował o planach rozpoczęcia w ciągu najbliższych kilku lat operacji w kopalni neutralnej węglowo. Firma De Beers, której większość udziałów należy do firmy Anglo American, zamierza zastosować technologię wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) i magazynować ten gaz w skałach kimberlitowych występujących obficie w większości kopalni diamentów. Stuart Haszeldine jest profesorem na wydziale nauk geologicznych w University of Edinburgh. Zapytaliśmy go o technologię CCS oraz o jej znaczenie dla przemysłu górniczego.

P: Prosimy o krótkie wyjaśnienie znaczenia technologii CCS dla branży górniczej.

O: CCS to zbiorcza nazwa kilku technologii i działań stosowanych do ograniczenia efektu cieplarnianego, powstającego wskutek działalności człowieka. Istotną rolę odgrywa tu emisja dwutlenku węgla. Według klasycznej fizyki rosnąca zawartość CO₂ w atmosferze działa jak powłoka termiczna, która powoduje wzrost  temperatury na Ziemi o 0,9  stopnia Celsjusza.

Ciężki sprzęt pracujący w kopalniach emituje duże ilości CO₂. W niektórych miejscach kopalnie są położone na wartościowych zasobach. Są to wydobyte lub pokruszone skały związane chemicznie z rudami metali. Niektóre rodzaje tych skał, zwłaszcza skały magmowe, wchodzą w reakcje chemiczne z CO₂. Z czasem te minerały ulegają wietrzeniu, reagują z CO₂ w atmosferze, tworząc nowe minerały – węglany, gliny lub  rozpuszczalne sole. Dlatego odpady z przemysłu górniczego – gruz, odpady z zakładów przeróbki i miały – nadają się do reakcji z wodą deszczową lub z rzek, zawierającą atmosferyczny CO₂ .

P: A więc kopalnie są dobrymi miejscami składowania?

O: Tak, są tam duże ilości reaktywnej skały, która została skruszona na miał i jest gotowa do reakcji chemicznej. Istnieje infrastruktura przemysłowa, za pomocą której można skierować wodę na odpowiednie skały, w  wyniku czego nastąpi absorbcja CO₂. Istnieją również urządzenia do monitoringu, które mogą szybko i skutecznie reagować na emisję CO₂ , zapewniając odpowiednie działanie nowej metody.

P: Firma De Beers zamierza składować CO₂ w  skałach kimberlitowych. Dlaczego te skały nadają się do tego i czy także inne kopalnie – nie tylko diamentów – mogą stosować tę metodę?

O: Kimberlity są bogate w materiały reaktywne, zawierające żelazo, wapń i magnez, takie jak oliwin forsterytowy czy ilmenit magnezu. Wchodzą one łatwo w reakcje z CO₂ i mogą tworzyć serpentyn, z metanem jako produktem ubocznym. Większość kopalni zawierających skały magmowe może produkować minerały, które wchodzą w reakcje chemiczne skutkujące absorbcją CO₂. Przykładowo, granit zawiera skalenie, które reagują z CO₂, tworząc minerały ilaste. ν